امروزه پیشرفت تکنولوژی باعث شد تا اهمیت انرژی باد مشخص شود، در همین راستا انقلاب بزرگی در ابزارآلات پنوماتیکی طی سال های اخیر بوجود آمده است. به طوریکه در تمامی صنعت های کوچک و بزرگ از این تجهیزات به علت مزایایی زیادی که دارند، استفاده می شود. کمپرسور هوای فشرده وظیفه تامین انرژی این تجهیزات را بر عهده دارد، به همین علت در تمامی صنعت ها از کمپرسور برای مصارف های گوناگون استفاده می شود؛ باید توجه داشته باشید که استفاده از کمپرسور خطراتی نیز در پی دارد که در ادامه مطلب قصد داریم به خطرات تمیز کاری با کمپرسور باد به طور کامل بپردازیم.

کمپرسور یک تجهیز الکتریکی – مکانیکی می باشد که به کمک الکتروموتور و قسمت هواساز، عملیات فشرده سازی هوا را انجام می دهند. عملیات فشرده سازی هوا بسته به نوع هواساز متفاوت است، همچنین نوع عملیات فشرده سازی هوا، می تواند فشار هوای ایجاد شده توسط کمپرسور را تعیین کند. کمترین مقدار فشار هوای ایجاد شده ر کمپرسور ها 6 بار و بیشترین مقدار فشار هوای ایجاد شده 360 بار می باشد. اما به طور معمولا فشار اکثر کمپرسورهای موجود در صنعت 8 تا 12 بار است.

در کنار مزیت های زیادی که کمپرسور ها دارند، نباید از معایب آن غافل شد. زیرا معایب آن باعث ایجاد خسارت های جبران ناپذیری می شود. این معایب زمانی آشکار می‌شود که از کمپرسورها در مصارف های غیر ایمن استفاده شود به عنوان مثال یکی از از کابرد های کمپرسور باد پیستونی تمیز کاری است! زیرا وظیفه اصلی کمپرسور تامین انرژی هوای فشرده تجهیزات پنوماتیکی است و نه تمیز کاری! به همین علت وب سایت روتوپارس قصد دارد در این مقاله به این موضوع بپردازد تا بتواند عواقب استفاده غیر اصولی از کمپرسور را به نمایش بگذارد.

خطرات تمیز کاری با کمپرسور باد

تمیز کاری با کمپرسور باد چه خطراتی دارد؟

قبل از آشنایی با خطرات تمیز کاری با کمپرسور باد و درک بهتر این موضوع، ابتدا می خواهیم با مفهوم فشار کمپرسور آشنا شویم. همانطور که می دانید هوای محیط شامل ذرات گرد و غبار، ذرات رطوبت و ذرات روغن می باشد و فشار آن 1 بار است.حال کمپرسور باد فشار 8 بار یعنی، 8 متر مکعب از هوا را در یک متر مکعب فشرده می کند. بنابراین مقدار ذرات گرد وغبار، ذرات رطوبت و ذرات روغن موجود در 8 متر مکعب از هوا، حالا جمع شده و در 1 متر مکعب از هوا به صورت فشرده قرار دارد.

بنابراین هوای فشرده کمپرسور در صورت استفاده نادرست از آن به دو دلیل فشار و سرعت بالای هوا و ذرات موجود در هوای فشرده می تواند خطر ایجاد کند. این خطر زمانی به اوج خود می رسد که از این هوای فشرده برای اهداف دیگری همچون تمیز کردن گرد و غبار و زباله از فیلترها، سطوح کارگاه، ماشین آلات و لباس ها استفاده می شود و این استفاده در صنعت بین عموم، رایج است. که باعث بروز حوادثی نیز شده است. که در ادامه با برخی از این خطرات آشنا خواهیم شد.

 پرتاب اشیای خطرناک یکی از خطرات تمیز کاری با کمپرسور باد

همان طور که در مطالب بالا گفتیم، فشار، سرعت و قدرت هوای فشرده بالا می باشد. همین امر باعث می شود تا در هنگام تمیز کاری ماشین آلات و ابزار آلات توسط کمپرسور باد، مهرها، پیچ ها، واشرها، براده آهن و سایر قطعات کوچک پرتاب شوند و پرتاب این قطعات به طرف فردی می تواند خطر جدی برای او به همراه داشته باشد.

حتی این هوای فشرده باعث ساییدگی در لباس ها و فیلترها به علت تمیز کردن گرد و غبار می شود. این نکته را هم نباید فراموش کنیم که ذرات کوچک و زباله ها کوچک در معرض فشار هوای بالا به ترکش تبدیل می شود و می تواند حادثه آفرین باشد.

آسیب رساندن هوای فشرده به بدن انسان

هوای فشرده می تواند به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم به بدن انسان آسیب برساند. در بخش قبل به آسیب هوای فشرده و خطرات تمیز کاری با کمپرسور به صورت غیر مستقیم به بدن انسان اشاره شد. یعنی همان ترکش هایی که بر اثر فشار باد بر روی قطعات ریز ایجاد می شدند. چند نوع آسیب که هوای فشرده می تواند به صورت مستقیم به بدن انسان وارد کند، عبارتست از:

  • دمیده شدن هوای فشرده به صورت تصادفی به دهان، باعث پارگی های شدیدی در قسمت دهان و معده و حتی روده می شود.
  • دمیده شدن هوای فشرده به گوش، باعث پارگی و آسیب به پرده صماخ و در نهایت منجر به ناشنوایی دائم می شود.
  • بالا بودن دسی بل هوای فشرده باعث کاهش شنوایی و به دنبال آن در طول زمان باعث ناشنوایی می شود.
  • ورود هوای فشرده به درون جریان خون و سپس مویرگ های مغزی باعث ایجاد سکته مغزی می شود.
  • برخورد هوای فشرده با فشار 8 بار به بالا به چشم باعث نابینایی مطلق می شود.

بنابراین می توان نتیجه گرفت که هوای فشرده خطرات و آسیب های جبران ناپذیری به همراه دارد. گرچه احتمال رخداد برخی از این موارد نادر است اما غیر ممکن نیست. به همین علت بهترین درمان برای این اتفاقات پیشگیری از آن است. یعنی می توان با عدم استفاده از هوای فشرده کمپرسورها به منظور تمیز کاری، از این اتفاقات جلوگیری کرد.

آسیب به چشم در اثر تمیز کاری با هوای فشرده

قوانین مرتبط برای جلوگیری از خطرات تمیز کاری به وسیله کمپرسور باد

با توجه به خطرات موجود در تمیز کاری به وسیله هوای فشرده و سهله انگاری برخی از کارکنان در هنگام استفاده از هوای فشرده باعث شد تا برخی از کشور ها قوانینی را بدین منظور وضع کنند.

وظیفه ایمنی محل کار در ایالات متحده به عهده اداره ایمنی و بهداشت شغلی می باشد. این اداره بر اساس استانداردهایی، قوانین کار با هوای فشرده را تعیین کرده است. این استاندارد اجازه استفاده از هوای فشرده برای تمیز کردن هوای فشرده را نمی دهد. مگر در موارد ضروری که فشار آن به کمتر از psi 30 کاهش یابد و تجهیزات حفاظت فردی موثر به کار گرفته شود.

در کشور کانادا نیز مطابق قانون، تمیز کردن ابزار و سطوح با هوای فشرده مجاز نیست. این قانون به دلیل خطراتی که برای کارگران به دنبال دارد،  در مرکز فدرال کلمبیا و سایر کشور های شمال غربی نیز ممنوع اعلام شده است. مگر اینکه فشار هوا کمتر یا مساوی psi 10 باشد.

روش های ایمن تمیز کاری با کمپرسور

در این مقاله به طور مفصل در رابطه با خطرات تمیز کاری با کمپرسور گفته شد. اما اگر شما در محیط کار اجازه تمیز کاری با کمپرسور را دارید و یا با استفاده از کمپرسور تمیز کاری می کنید، می توانید از کمپرسور برای تمیز کاری با روش های ایمنی که در ادامه به آن اشاره خواهد شد، استفاده کنید:

  1. فشار کمپرسور را به کمتر از psi 30 کاهش دهید. این کار باعث کاهش خطر آسیب می شود.
  2. حین کار با کمپرسور برای محافظت از دستکش، عینک ایمنی و محافظ شنوایی استفاده کنید. همچنین شلوار و پیراهن آستین بلند نیز بر تن داشته باشید.
  3. تحت هیچ شرایطی ورودی شیلنگ را به سمت خود یا دیگران نگیرید حتی به شوخی!
  4. هرگز برای تمیز کردن لباس های خود از هوای فشرده استفاده نکنید.
  5. قطعات کوچک و ریز را قبل از تمیز کاری از محل خارج کنید تا از پرتاب به شکل ترکش جلوگیری شود.

ایمن سازی کار با هوای فشرده

سخن پایانی

اغلب افراد بر این باورند که می توانند با فشار هوای ایجاد شده توسط کمپرسور، تمیز کاری را انجام دهند اما با خطرات این کار آشنا نیستند. وب سایت روتوپارس به عنوان یکی از شرکت های تامین و تولید کننده کمپرسور در این مقاله به بررسی این موضوع پرداخت تا بتواند شما را با خطرات تمیز کاری با کمپرسور آشنا کند.

سوالات متداول خطرات تمیز کاری با کمپرسور باد

  • آیا می توان از کمپرسورهای باد برای تمیز کاری استفاده کرد؟
    به هیچ عنوان نمی توان از کمپرسور باد برای تمیز کاری استفاده کرد مگر در شرایط خیلی خاص می توان استفاده کرد آن هم زمانی که فشار باد کمتر از psi 30 باشد. همچنین از البته مناسب استفاده کنیم.
  • چرا نمی توانیم از کمپرسور باد برای تمیز کاری سطوح و لباس استفاده کنیم؟
    فشار، قدرت و سرعت هوای فشرده ایجاد شده توسط کمپرسور بالا می باشد. حال زمانی که این هوای فشرده به قطعه ای کوچکی برخورد کند باعث می شود آن قطعه به ترکش تبدیل شود و حادثه ایجاد کند.
  • آیا هوای فشرده کمپرسور باد برای انسان خطرناک است؟
    هوای فشرده ایجاد شده توسط کمپرسور به علت فشار زیاد و آلودگی های موجود در آن، برای انسان خطرناک است و ممکن است صدمات جبران ناپذیری مانند نابینایی و ناشنوایی برای انسان به وجود آورد.