امروزه تأمین شرایط مطلوب دما و رطوبت در فضاهای داخلی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و داشتن یک سیستم تهویه مطبوع کارآمد در ساختمان‌ها امری ضروری محسوب می‌شود. کولرگازی (اسپلیت) و فن کویل از جمله مهمترین سیستم‌های تهویه مطبوع در ساختمان‌ها محسوب می‌شوند. انتخاب صحیح برای خرید سیستم تهویه مطبوع هوا برای یک ساختمان، نیازمند در نظر گرفتن جنبه‌های مختلفی از جمله کارایی، هزینه و مسائل زیبایی‌شناختی است.
فن کویل و کولرگازی هر دو از سیستم‌های تهویه مطبوع هستند که برای تأمین دما و رطوبت مطلوب در فضاهای داخلی به کار می‌روند. فن کویل از طریق گردش هوای سرد یا گرم ایجاد شده توسط یک منبع تغذیه‌ای دیگری مانند چیلر و بویلرها، دمای محیط را کنترل می‌کند. کولرگازی با استفاده از فرایند تبخیر و تراکم بخار، هوا را خنک می‌کند.
در این مقاله قصد داریم تفاوت‌های اصلی این دو سیستم را در زمینه‌های مختلف بررسی کنیم تا بتوان به طور آگاهانه‌تری در مورد نوع سیستم تهویه مطبوع مناسب برای یک ساختمان تصمیم‌گیری نمود.
تفاوت ساختار فن کویل و کولر گازی (اسپیلت)
فن کویل و کولرگازی هر دو از متداول‌ترین سیستم‌های تهویه مطبوع هستند که بسته به نوع ساختمان و شرایط آب و هوایی، کاربردهای متفاوتی دارند اما این دو سیستم از لحاظ ساختار و اجزای تشکیل دهنده با هم تفاوت‌هایی دارند که عبارت اند از:
ابتدا به ساختار فن کویل نگاهی می‌اندازیم. فن کویل معمولا از دو بخش اصلی تشکیل شده است
۱. واحد خارجی که مثل یک قلب تپنده عمل کرده و هوا را از طریق چیلر (سیستم خنک کننده)، بویلر یا دیگ آب‌گرم(دستگاه گرمایش مرکزی) و یا روف تاپ پکیج (سیستم های تولید کننده آب سرد و گرم) خنک یا گرم می‌کند.
۲. واحدهای داخلی یا همان فن کویل‌ها که هوای گرم یا سرد شده را در اتاق پخش می‌کنند تا دما به حالت مطلوب برسد.
سیستم گرمایش و سرمایش مبرد حرارتی که رد فن کویل‌ها آب است بسته به کاربرد آب را خنک یا گرم می‌کند و به وسیله لوله‌های انتقال آب آن را به سمت فن کویل‌های داخل هر فضا هدایت می‌کند. آب مورد نظر در کویل‌های حرارتی حرکت کرده سپس فن‌ها با دمین هوا بر کویل‌ها، هوای سرد یا گرم شده را در فضا پخش می‌کنند تا دمای مطلوب ایجاد شود.
حال به سراغ ساختار کولرگازی می‌رویم که البته تفاوت‌هایی با فن کویل دارد. کولرگازی از قسمت‌های زیر تشکیل شده است:
۱. اجزای خارجی شامل کمپرسور و کندانسور است. کمپرسور با فشرده کردن گاز مبرد آن را تحت فشار قرار می دهد و کندانسور گاز فشرده و داغ را خنک می کند تا به اواپراتور منتقل شود.
۲. اجزای داخلی کولرگازی شامل اواپراتور یا شیر انبساط، فن، فیلتر و داکت ها می باشد. اواپراتور با دریافت گاز سرد فشرده از بیرون، آن را منبسط کرده و باعث خنک شدن هوا می شود. فن هوای خنک را به داکت ها هدایت می کند تا در فضا پخش شود. کولرهای گازی (اسپیلت) نسل جدید با معکوس کردن عملکرد خود توانایی تولید گرمایش را هم دارند.
با مقایسه ساختار فن‌کویل و کولرگازی مشخص شد که هر دو سیستم قابلیت تأمین سرمایش و گرمایش را دارند، اما مکانیسم عملکردشان متفاوت است.
در فن‌کویل، سیستم‌های خنک‌کننده یا گرمایشی مرکزی در بیرون از ساختمان قرار گرفته‌اند و آب خنک یا گرم را از طریق لوله‌کشی به داخل ساختمان و به فن‌کویل‌ها منتقل می‌کنند. اما در کولرگازی، فرایند تولید هوای سرد و گرم توسط اجزای داخلی انجام می‌شود.
تفاوت در میزان گرمایش و سرمایش اسپیلت و فن کویل
کولر گازی (اسپلیت) و فن کویل هر دو قابلیت تأمین سرمایش و گرمایش را دارند، اما در میزان و کیفیت گرمایش و سرمایش تفاوت‌هایی با هم دارند.
در کولر گازی معمولی، به دلیل محدودیت‌های فنی، میزان گرمایش کمتر از سرمایش است. این کولرها بیشتر برای سرمایش طراحی شده‌اند تا گرمایش. بنابراین در فصل گرم کارایی بهتری دارند. اما در فصل سرد و هنگام نیاز به گرمایش، عملکرد ضعیف‌تری دارند. در واقع استفاده از کولر گازی معمولی به تنهایی برای گرمایش فضا توصیه نمی‌شود.
از طرفی، فن کویل توانایی بالاتری در گرمایش دارد و می‌تواند در زمستان نیز گرمای لازم را تأمین کند. زیرا سیستم گرمایشی آن از کولر گازی قوی‌تر است و امکان انتقال گرمای بیشتری را دارد. البته فن کویل در تابستان نیز توان خوبی در سرمایش دارد.
بنابراین، اگر قرار است کولر گازی برای گرمایش استفاده شود، باید حتماً یک مدل جدید اینورتری خریداری شود که قابلیت گرمایش بالاتری دارد. اما اگر نیاز به گرمایش و سرمایش مطلوب در تمام طول سال وجود دارد، فن کویل گزینه بهتری است.
در مجموع، فن کویل عملکرد بهتر و مطمئن‌تری در هر دو حالت گرمایش و سرمایش دارد اما کولر گازی بیشتر جنبه سرمایشی داشته و کارایی پایین‌تری در گرمایش دارد.
مقایسه فن کویل و اسپیلت از نظر هزینه
فن کویل و کولرگازی از لحاظ هزینه‌های اجرایی و خرید اولیه تفاوت‌هایی با هم دارند که در ادامه به تفصیل به آنها می‌پردازیم:
هزنیه اجرایی و نصب
فن کویل و کولرگازی هر دو از دو بخش اصلی تشکیل شده‌اند. فن کویل شامل واحد خارجی یا همان چیلر، بویلر یا پکیج آب سرد و گرم و واحدهای داخلی یا همان فن کویل است. کولرگازی نیز واحد خارجی یا کمپرسور و واحد داخلی یا اواپراتور دارد.
ارتباط بین دو واحد خارجی و داخلی در فن کویل از طریق لوله‌کشی انجام می‌شود. لوله‌هایی که آب سرد یا گرم را از واحد خارجی به فن کویل‌های داخلی منتقل می‌کنند. اما در کولرگازی، ارتباط بین کمپرسور و اواپراتور از طریق لوله‌های مسی و گاز مبرد انجام می‌شود.
همین تفاوت در نوع ارتباط، باعث می‌شود که هزینه‌ی اجرا و نصب فن کویل به مراتب بیشتر از کولرگازی باشد. زیرا لوله‌کشی آب نیاز به کار گسترده‌تر و پیچیده‌تر و مسافت بیشتری دارد. هزینه مواد مصرفی مانند لوله و اتصالات و همچنین هزینه نیروی کار متخصص برای لوله‌کشی در فن کویل بالاتر است.
با این حال، فن کویل برای فضاهای بزرگ مزیت دارد. زیرا می‌توان تعداد فن کویل‌ها را به اندازه نیاز افزایش داد. در حالی که در کولرگازی باید برای هر فضا یک سیستم مجزا نصب شود. بنابراین با وجود هزینه نصب بالاتر، فن کویل به صرفه‌تر است.
در مجموع، هزینه‌ی اجرا و نصب فن کویل به دلیل پیچیدگی بیشتر، چند برابر کولرگازی است. اما با توجه به قابلیت توسعه، برای فضاهای بزرگ هزینه به ازای هر متر مربع کمتر است.
هزینه خرید اولیه
به طور کلی هزینه خرید اولیه کولرگازی کمتر از فن کویل است. زیرا قیمت کمپرسورهای کولرگازی در مقایسه با چیلرها و پکیج‌های آب‌گرمکن فن‌کویل پایین‌تر است.
اما فن کویل علاوه بر سرمایش، گرمایش را نیز به طور همزمان فراهم می‌کند. در حالی که برای گرمایش با کولرگازی با توجه به راندمان پایین وسیله، باید هزینه خرید دیگر وسایل گرمایشی نیز محاسبه شود.
همچنین در فضاهای بزرگ، با خرید فن کویل مرکزی می‌توان کل فضا را تحت پوشش قرار داد اما کولرگازی نیاز به خرید واحد های متعدد دارد.
بنابراین با وجود هزینه خرید اولیه بالاتر، فن کویل به دلیل توانایی در تأمین همزمان سرمایش و گرمایش و همچنین قابلیت توسعه و پوشش فضای بیشتر، گزینه اقتصادی‌تری به حساب می‌آید.
تفاوت فن کویل و کولرگازی از نظر صدا
از نظر تولید صدا، کولرگازی به طور قابل توجهی آرام‌تر از فن کویل عمل می‌کند. علت اصلی آن است که در فن کویل، فن‌های داخلی با سرعت بالایی برای گردش هوا در حرکت هستند. این حرکت سریع فن‌ها ایجاد صدای مزاحمی می‌کند که برای افراد حساس به صدا می‌تواند بسیار ناراحت کننده باشد. صدای فن کویل می‌تواند باعث اختلال در خواب و تمرکز افراد شود. اما در کولرگازی، فن‌ها با سرعت پایین‌تری کار می‌کنند و صدای کمتری تولید می‌شود. دلیل اصلی سرعت پایین‌تر فن‌ها در کولرگازی استفاده از گاز به جای مایع به عنوان مبرد است. گازها نیاز به جریان هوای کمتری برای خنک‌سازی دارند.
همچنین واحد کمپرسور خارجی که امکان تولید صدای بلند را دارد در فاصله‌ای دورتر از فضای داخلی مستقر شده است. بنابراین صدای آن به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. کولرگازی با قرار گرفتن خارج از ساختمان، علاوه بر کاهش صدا، فضای داخلی بیشتری نیز فراهم می‌کند.
به طور کلی کولرگازی گزینه مناسب‌تری برای فضاهایی است که نیاز به آرامش بیشتر و صدای کمتری دارند مانند اتاق خواب، اتاق کودک، سالن مطالعه و غیره. اما فن کویل به دلیل قیمت پایین‌تر، برای فضاهایی که صدا اهمیت کمتری دارد، انتخاب مناسبی است. البته با انتخاب مدل‌های با کیفیت و عایق‌بندی مناسب می‌توان تا حدودی از صدای فن کویل کاست.
مقایسه ظاهری فن کویل و کولر گازی در معماری داخلی ساختمان
از لحاظ ظاهر و جلوه بصری، کولرگازی گزینه بهتری نسبت به فن کویل برای معماری داخلی محسوب می‌شود.
فن کویل در انواع مختلف طراحی شده است. مدل‌های دیواری، سقفی و زمینی فن کویل وجود دارد. اما به طور کلی طراحی فن کویل ساده و صنعتی است و زیبایی چندانی به فضا نمی‌بخشد.
اما کولرگازی در طرح‌ها و مدل‌های زیباتر و متنوع‌تری طراحی شده‌است. برخی مدل‌ها حتی به صورت تزئینی و هنری طراحی شده‌اند و می‌توانند بخشی از طراحی دکوراسیون داخلی باشند.
بنابراین اگر زیبایی و ظاهر بصری اهمیت دارد، کولرگازی انتخاب بهتری نسبت به فن کویل است. البته باید توجه داشت فن کویل نیز در مدل‌های مخفی و پنهان برای ادغام با طراحی داخلی در دسترس است. به این مهم هم باید توجه کرد که فن‌کویل‌ها را می‌توان در فضاهایی مانند سقف کاذب مخفی کرد و دریچه‌هایی دکوراتیوی برای انتقال هوا تعبیه کرد اما کولرهای گازی باید دسترسی کامل به هوای اتاق را داشته باشند و از مخفی کردن آن باید پرهیز شود.
مقایسه میزان مصرف برق (انرژی ) اسپیلت و فن کویل
یکی از مهمترین تفاوت‌های کولرگازی و فن‌کویل، میزان مصرف انرژی الکتریکی آن‌هاست. کولرگازی به طور کلی مصرف برق بالاتری نسبت به فن‌کویل دارد.
دلیل اصلی این امر این است که در کولرگازی، فشرده‌سازی گاز مبرد و چرخه تبرید توسط کمپرسوری انجام می‌شود که برق زیادی مصرف می‌کند. اما در فن‌کویل، فرایند تولید آب سرد یا گرم برای گردش در سیستم، توسط چیلرها، بویلرها یا پکیج‌های آب‌گرمکن انجام می‌شود که مصرف برق کمتری دارند.
علاوه بر این، موتور فن کولرگازی نیز در مقایسه با فن‌های فن‌کویل به طور معمول برق بیشتری مصرف می‌کند.
بنابراین می‌توان گفت در صورت استفاده همزمان چندین واحد کولرگازی، مصرف برق کل سیستم می‌تواند به مراتب بالاتر از یک سیستم فن‌کویل باشد. البته این موضوع بستگی به ظرفیت سیستم‌ها نیز دارد.
در مجموع، با توجه به ماهیت فنی و طراحی سیستم‌های فن‌کویل، این سیستم‌ها از لحاظ مصرف انرژی بهینه‌تر عمل کرده و مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند. البته انتخاب نهایی بستگی به عواملی چون اندازه سیستم و الگوی مصرف دارد.
سخن آخر
انتخاب بین سیستم‌های تهویه مطبوع فن کویل و کولرگازی بستگی به عوامل متعددی دارد. از جمله مهمترین این عوامل می‌توان به اندازه و مساحت فضا، بودجه در دسترس، الگوی مصرف انرژی در طول سال، نیاز به سرمایش یا گرمایش یا هر دو، شرایط آب و هوایی منطقه و اولویت‌های زیبایی‌شناسی و معماری داخلی اشاره کرد. به طور کلی در صورتی که نیاز به سیستمی برای تأمین همزمان سرمایش و گرمایش با بازدهی بالا وجود دارد، فن کویل گزینه مناسب‌تری است. اما اگر بودجه محدودتر است و فضا کوچک‌تر بوده و بیشتر نیاز به سرمایش در فصل تابستان وجود دارد، کولر گازی جوابگوتر خواهد بود.
انتخاب نهایی باید بر اساس بررسی دقیق مزایا و معایب هر سیستم و شرایط خاص پروژه و سلیقه مشتری باشد. مشاوره با یک متخصص تأسیسات نیز می‌تواند در انتخاب صحیح و بهینه بسیار کمک‌کننده باشد. امید است نکات و مقایسه‌های ارائه شده در این مقاله از روتوپارس بتواند چراغ راهی برای تصمیم‌گیری درست مخاطبان گرامی باشد.
نکات مهم
- فن کویل و کولرگازی هر دو سیستم های رایج تهویه مطبوع هستند.
- ساختار و مکانیسم عملکرد فن کویل و کولرگازی متفاوت است.
- فن کویل ظرفیت بالاتری در گرمایش و سرمایش دارد.
- کولرگازی مصرف برق بیشتر ولی هزینه اولیه پایین تری دارد.
- کیفیت هوا و میزان اکسیژن رسانی در فن کویل بهتر است.
- کولرگازی صدای کمتر و ظاهر بهتری نسبت به فن کویل دارد.
- انتخاب نهایی بستگی به شرایط خاص پروژه و سلیقه مشتری دارد.
سوالات متداول تفاوت فن کویل و کولرگازی
کدام سیستم از لحاظ میزان مصرف برق مقرون‌به‌صرفه‌تر هستند؟
به طور کلی فن‌کویل‌ها به دلیل بهره‌گیری از فناوری پیشرفته‌تر، مصرف برق کمتر و راندمان بالاتری نسبت به کولرهای گازی دارند. البته بسته به نوع و مدل‌ها تفاوت وجود دارد.
بهترین نوع سیستم برای ساختمان‌های بلندمرتبه چیست؟
برای ساختمان‌های بلندمرتبه، استفاده از سیستم فن‌کویل توصیه می‌شود. این سیستم با قابلیت متصل کردن واحدهای متعدد داخلی، توانایی پوشش کل ساختمان را دارد.
کدام سیستم هزینه سرویس و نگهداری کمتری دارد؟
هزینه‌های نگهداری و سرویس فن‌کویل با توجه به حجم پوشش آن بسیار پایین است. اما کولرهای گازی (اسپلیت) به طور متوسط در هر راه‌اندازی سالانه یکبار نیاز به سرویس‌دهی دارند.
دیدگاه کاربران درباره مطلب
دیدگاهی ثبت نشده!